Dezenfektanların Fonksiyonlarında Etkili Olan Faktörler

Dezenfektanların uygulamalarının ve verimlerini etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bunlar aşağıda açıklanmıştır:

Dezenfeksiyon Hızı
Dezenfeksiyonda, dezenfektanın etki göstereceği su ile temas süresi son derece önemlidir. Temas süresi, dezenfektanların etki hızlarının bilinmesi ile belirlenebilir. Dezenfektanların etki hızları için önerilen maddelerden biri Chick Kanunu olarak bilinir. Buna göre etki aşağıda formüle göre verilir:
Nt: t zamanında organizma sayısı
t:zaman
k:sabit,zaman-1

t=0 anında N=N0 ise denklem integrasyon ile aşağıdaki denklem bulunur.


Bu kanundan sapmalar oldukça fazladır. Sapmaların nedeni etki hızının zamanla artması veya azalmasıdır. Bu değişimi karakterize etmek üzere
formülü kullanılmaktadır. Burada m, hızın zamanla artması halinde 1’den büyük, zamanla azalması halinde ise 1’den küçük bir katsayıdır. Klorlama için iyi sonuç veren diğer bir formül
Bu yaklaşımlarda dezenfektan konsantrasyonunun etkisi göz önüne alınmamıştır. Dolayısıyla, geçerlilikleri belirli dezenfektan konsantrasyonları veya konsantrasyon aralıkları için söz konusudur.
Dezenfeksiyon Konsantrasyonu
Dezenfeksiyon Konsantrasyonunun dezenfektan etkisi ile ilgisi:
ampirik formülü ile verilmektedir. Burada C, Dezenfektan Konsantrasyonu; n,bir sabit; tp, belirli bir etki (yok etme) yüzdesi için gerekli süredir. n 1’den büyük ise temas süresi konsantrasyondan daha etkilidir.

Organizmaların Sayısı
Organizma sayısının sınırlı olduğu ortamlarda organizma konsantrasyonu önemli bir faktör olarak alınmayabilir, ancak dezenfektan konsantrasyonunun dezenfektan etkisine bağlılığı organizma konsantrasyonunun da olayda etkili olduğunu göstermektedir. Bu etki aşağıdaki ampirik formülle verilmiştir.
Burada C, Dezenfektan Konsantrasyonu; q,dezenfektanın gücü ile ilgili bir sabit ; Np, belirli bir sürede, belirli bir etki (yok etme) yüzdesi ile azaltılan organizma konsantrasyonudur.

Organizmaların Cinsi
Organizmaların cinsi ve fizyolojik durumu dezenfeksiyon olayını etkiler.Örneğin bakteri sporları dezenfeksiyona karşı son derece dirençlilerdir.

Suyun Yapısı
Sudaki organik maddeler oksitleyici tipi dezenfektanları harcayarak verimlerini azaltır. Ayrıca sudaki asılı maddeler dezenfektanları absorbe ederek veya mikroorganizmaları gizleyerek verimi etkiler. Bazı organik maddeler hücre duvarına yapışarak dezenfektan geçişini engeller. Organik maddeler çeşitli dezenfektanlar ile kompleks oluşturarak onları bağlayabilmektedir.

Sıcaklık
Sıcaklık artışı, genelde, dezenfeksiyon hızını artırmaktadır. Bu etki, sıcaklığın hem difüzyon hem de reaksiyon hızlarını artırmasından kaynaklanmaktadır. Hız artışı Van Hoff- Arhenius denklemi ile karakterize edilebilir.
Burada, t1 ve t2, T1 ve T2(0K) sıcaklıklarındaki belirli bir etki yüzdesi sağlamak için geçen süreler; E, aktivasyon enerjisi, j-mol; R, gaz sabiti, 8.314 j/mol-0K.

pH
Çoğu mikroorganizmalar pH<3>11’de yaşayamaz. pH 3-11 arasında ise, hem mikroorganizmaların durumu (örneğin yüzey yüklerinin değişimi) hem de dezenfektanların reaktifliğini etkileyerek dezenfeksiyon hızını değiştirir.

Fiziksel Dezenfektanların Şiddeti
Isı ve ışık gibi fiziksel dezenfektanların şiddeti dezenfeksiyon hızında etkili olmaktadır. Bu etki reaksiyon hız ifadelerinde değerlendirilebilir.